Artikelen
Top-down begeleiding van cognitief talentvolle leerlingen - 30/4
Cognitief talentvolle en begaafde leerlingen hebben vaak andere onderwijsbehoeften dan gemiddeld. In dit artikel lees je waarom een top-down aanpak – waarbij je start vanuit complexe taken en vervolgens de benodigde strategieën en kennis uitbouwt – voor deze leerlingen beter werkt dan de gebruikelijke bottom-up methode. Daarnaast is er aandacht voor het versterken van zelfregulerende vaardigheden en het omgaan met perfectionisme, sensitiviteit, rechtvaardigheidsgevoel en kritische ingesteldheid (het zijnsluik van Tessa Kieboom). Door te coachen op inhoud, strategie, houding en persoonlijke kwaliteiten ontstaat ruimte voor eigenaarschap en groei. Lees hoe je als begeleider maatwerk biedt en zorgt voor een veilige, stimulerende leeromgeving.
Taalkunde als opmaat naar bewuste taalvaardigheid: Concrete tips voor de praktijk - 30/4
Taalkunde krijgt in het taalonderwijs weinig aandacht, terwijl het juist het analytisch, abstract en kritisch denkvermogen van leerlingen kan versterken. In dit artikel lees je hoe taalkunde – van grammatica tot taalvariatie en meertaligheid – op een betekenisvolle manier kan worden ingezet in de klas. Met voorbeelden uit de toegepaste taalkunde, websites vol lesmateriaal en inspirerende werkvormen, ontdek je hoe taalkundig denken leerlingen helpt bewuster en vaardiger met taal om te gaan. Ook leer je hoe multiperspectiviteit en taalvergelijking bijdragen aan verdieping én motivatie.
Een kijkje bij remedial teacher Nancy Ruiter - 30/4
Nancy Ruiter combineert haar werk als leerkracht met haar eigen rt-praktijk Kind in zijn Kracht in Alkmaar. In dit interview vertelt ze hoe ze kinderen helpt die vastlopen in het reguliere onderwijs, waarom diagnostisch onderzoek en visuele ondersteuning voor haar essentieel zijn, en wat de meerwaarde is van haar LBRT-registratie. Ze deelt haar visie op expertteams in het onderwijs en de noodzaak van echte remedial teaching in plaats van bijles. Benieuwd naar haar tips, ervaringen en advies voor collega’s? Lees het hele interview met deze bevlogen professional.
Leren lezen met begrip: integraal, interactief en met instructie - 30/4
Steeds meer leerlingen hebben moeite met begrijpend lezen. Hoe komt begrip tot stand en wat werkt écht in het onderwijs? Dit artikel laat zien dat effectief leesonderwijs drie elementen combineert: het wordt integraal aangeboden (bijvoorbeeld via thematisch werken en koppeling met spreken en schrijven), vindt plaats in een interactieve omgeving waarin expertvaardigheden zichtbaar worden gemaakt, en bevat gerichte instructie in leesstrategieën. Vanuit het constructie-integratiemodel van Kintsch wordt uitgelegd hoe leerlingen tot dieper tekstbegrip komen en wat dit vraagt van hun begeleiders. Juist voor zwakkere lezers is deze aanpak essentieel. Lees het hele artikel voor praktische inzichten en concrete handvatten voor je begeleiding.
Eye-tracking in het leesonderwijs: Als je weet waar de leerling naar kijkt, wat zou je dan doen? - 30/4
Wat als je als remedial teacher letterlijk kon zien hoe een leerling een tekst leest? Eye-tracking maakt dit mogelijk: met gaze displays worden oogbewegingen tijdens het lezen zichtbaar. Onderzoek van de Radboud Universiteit en Universiteit Utrecht toont aan dat docenten – zelfs zonder training – deze displays deels kunnen interpreteren en op basis daarvan hun onderwijs willen bijsturen. Vooral bij duidelijke leesstrategieën zagen zij mogelijkheden om gerichter feedback te geven. Hoewel deze technologie nog in ontwikkeling is, biedt het veelbelovende kansen om leesstrategieën inzichtelijk te maken en zo het begrijpend lezen te verbeteren. Ook voor leerlingen zelf kunnen gaze displays leerzaam zijn. Meer weten over dit onderzoek en de praktische toepassingen? Lees verder
De klikfactor - 30/4
Lezen en luisteren combineren? Meer focus op tekstinhoud met gesproken schoolboeken - 30/4
Lezen kan een worsteling zijn voor leerlingen met dyslexie. Gesproken schoolboeken – ontwikkeld in opdracht van OCW – bieden hierbij uitkomst. Luisteren maakt leerlingen niet ‘lui’: uit onderzoek blijkt dat mensen met dyslexie informatie auditief net zo goed verwerken als via lezen. Gesproken schoolboeken combineren een fysiek boek met een menselijke voorleesstem, zonder dure software of opvallende hulpmiddelen. Dit bevordert focus, zelfstandigheid en leesplezier. Wel blijft de leesvorm altijd maatwerk, afgestemd op leestaak en -doel. Met de juiste leesstrategieën leren leerlingen gericht gebruik te maken van audio. Lees het hele artikel voor praktische tips en inzichten.
Remedial Playing - 30/4
Van die dingen... - 30/4
Recensies - 30/4
Grijp je kans en meld je aan voor de verschillende gespreksrondes - 30/4
'Als onvermogen wordt uitgelegd als onwil' - 30/3
Het Nederlandse onderwijs is de afgelopen decennia ingrijpend veranderd: samenwerken is nu de norm, van basisschool tot MBO. Maar wat als je sociaal minder behendig bent? Waar we cognitieve verschillen – zoals IQ – wél erkennen, krijgt variatie in sociale vaardigheden amper aandacht. Toch verschilt sociale behendigheid minstens zo sterk als IQ, blijkt uit recente wetenschap. Leerlingen die moeite hebben met sociale situaties raken daardoor snel overvraagd, verkeerd begrepen of onterecht veroordeeld. Samenwerken wordt dan geen leermiddel, maar een struikelblok. Dit opiniestuk pleit voor meer oog voor sociaal onvermogen en minder snelle oordelen over ‘onwil’. In het boek Pijnlijke Contacten wordt dit complexe, vaak onzichtbare probleem verder uitgediept met inzichten en herkenbare voorbeelden uit de praktijk.
Proef op de som - 30/3
Redactioneel - 30/3
Rijke teksten en het literatuuronderwijs - 30/3
Wat maakt een tekst ‘rijk’? Dit artikel laat zien hoe betekenis ontstaat door de bril waarmee we lezen. Aan de hand van Armando’s treingesprek en de roman *Confrontaties* van Simone Atangana Bekono wordt duidelijk hoe context en leesbenadering een ogenschijnlijk simpele tekst kunnen transformeren tot diepzinnige literatuur. De tekst verkent het concept ‘rijke teksten’ uit Curriculum.nu en de discussie over wat teksten geschikt maakt voor het onderwijs. Aan de hand van voorbeelden wordt uitgelegd hoe gelaagdheid, ambiguïteit en intertekstualiteit bijdragen aan rijke leeservaringen. Essentieel daarbij is: niet alleen de tekst, maar ook de lezer maakt het verschil.
Snelle bepaling van de leesvaardigheid met nieuwe leestoets - 30/3
Goed leren lezen vraagt om geautomatiseerde woordherkenning én taalbegrip – de kern van de simple view of reading. De Boom LVS-toets Technisch Lezen Woorden richt zich op de mate waarin leerlingen losse woorden vlot en nauwkeurig kunnen decoderen, zonder hulp van context. Dit geeft inzicht in hun technische leesvaardigheid en leesontwikkeling. De toets, die één minuut duurt en opgebouwd is van makkelijke tot complexe woorden, helpt om leesniveaus te bepalen, voortgang te volgen en leesproblemen vroegtijdig op te sporen. Een score wordt vertaald naar diverse normen, waaronder DLE’s en vaardigheidsscores. Hoewel de toets niet diagnostisch is, kan kwalitatieve informatie toch belangrijke signalen opleveren. Voor diepgaand onderzoek is een aanvullend toetspakket in ontwikkeling. Zo biedt deze toets een waardevol, efficiënt instrument voor leerkrachten en remedial teachers om leesvaardigheid effectief te monitoren én te versterken.
Prikkelverwerking bij kinderen met autisme en ADHD deel 3 - 30/3
Kinderen met ASS of ADHD hebben vaak moeite met het verwerken van zintuiglijke prikkels, wat hun dagelijks functioneren en leerprestaties beïnvloedt. In dit artikel lees je over recente inzichten uit onder andere de WOBBLE-studie, de effectieve ASI-interventie en het belang van een individueel prikkelprofiel. Ervaringsdeskundige Nynke Zuurmond deelt haar persoonlijke verhaal en ontwikkelde praktische tools zoals een kaartspel en signaleringsplan om kinderen te helpen hun prikkelverwerking beter te begrijpen en bespreekbaar te maken. Ook krijg je waardevolle tips voor in de klas en rt-praktijk, zoals het gebruik van post-its om overprikkelingsbronnen te signaleren. De boodschap is helder: met kleine aanpassingen en meer inzicht kun je grote verschillen maken voor kinderen die anders snel overvraagd raken.
Remedial Playing - 30/3
Top Down denken en leren van hoogbegaafden; van geheel naar deel - 30/3
Hoogbegaafde leerlingen leren fundamenteel anders dan de meeste andere kinderen. Waar het reguliere onderwijs vooral werkt met de Bottom Up-aanpak – leren in kleine stapjes richting het geheel – hebben hoogbegaafden juist behoefte aan een Top Down-benadering. Zij denken vanuit overzicht, inzicht en begrijpen: eerst het grote geheel, daarna pas de details. Zonder dit kader haken ze snel af, raken ze gefrustreerd of verliezen ze motivatie. In dit artikel lees je hoe Top Down leren werkt, wat het verschil is tussen pientere en hoogbegaafde leerlingen, en waarom het cruciaal is om lesstof anders aan te bieden aan cognitief getalenteerde leerlingen.
Op bezoek bij rt’er Moniek Muhren - 30/3
'De aanpak van de verschillende vormen van angst is veelzijdig. Evenals de veelheid aan klachten die er zijn' - 30/3
Angst hoort bij opgroeien, maar wanneer is angst meer dan ‘normaal’? Kinder- en jeugdpsycholoog Peter Muris – hoogleraar en behandelaar – vertelt in dit interview over de functie van angst, hoe het zich uit bij kinderen, en wanneer het problematisch wordt. Elke ontwikkelingsfase kent eigen angsten, maar bij ongeveer 1 à 2 kinderen per basisschoolklas is sprake van een angststoornis. Deze kinderen vallen vaak niet op en blijven daardoor zonder hulp. Muris bespreekt hoe angsten cultureel bepaald zijn, hoe ouders én remedial teachers kunnen helpen, en welke signalen je als professional kunt herkennen. Ook benadrukt hij het belang van stimuleren in plaats van beschermen. Een must-read voor iedereen die kinderen begeleidt in hun ontwikkeling.
Samen Sterk! - 30/3
Tekstueel programmeren makkelijker en leuker met Hedy - 30/3
Kinderen leren op school vooral om software te gebruiken, maar niet hoe je het maakt. Programmeeronderwijs biedt hen de kans om zelf de digitale wereld vorm te geven. Toch blijkt de overstap van visuele programmeertalen zoals Scratch naar tekstuele talen als Python vaak te groot. Te lastig, te veel foutmeldingen en allemaal in het Engels. Hedy biedt hiervoor een oplossing: een gratis, Nederlandstalige programmeertaal die kinderen stap voor stap meeneemt in tekstueel programmeren. Geïnspireerd op hoe kinderen taal leren, introduceert Hedy telkens één nieuw concept per niveau – met begrijpelijke foutmeldingen, interactieve opdrachten, en lesmateriaal in elk level. Geschikt voor leerlingen van 10 tot 14 jaar, inclusief blinde en slechtziende kinderen. Hedy overbrugt niet alleen de kloof tussen Scratch en Python, maar laat leerlingen ervaren hoe leuk en krachtig programmeren kan zijn.
Wondere wereld - 30/3
Voorkom de zomerdips met onze zomertips! - 30/3
Schrikbarende cijfers cybercriminaliteit, onderschat de gevaren niet - 30/3
Steeds meer scholen en praktijken zijn doelwit van cyberaanvallen. Door de digitalisering van het onderwijs groeit de afhankelijkheid van technologie én de kwetsbaarheid voor cybercriminaliteit. Apparaten die onvoldoende beveiligd zijn, maken het hackers makkelijk. Toch wordt het gevaar vaak onderschat. In dit artikel lees je waarom ook jouw praktijk risico loopt, wat de gevolgen kunnen zijn, en welke concrete stappen je kunt nemen om jezelf en je omgeving beter te beschermen. Van ransomware tot DDoS-aanvallen – en van wachtwoordbeheer tot back-upstrategieën: deze tien tips vergroten je digitale veiligheid direct.